Το πείραμα του Ερατοσθένη στο 3ο Γυμνάσιο Κομοτηνής

Ο Ήλιος ο ηλιάτορας ο πετροπαιχνιδιάτορας του Οδυσσέα Ελύτη, αφού έπαιξε κρυφτό με τα σύννεφα νωρίς το πρωί της Δευτέρας 20ης Μαρτίου, μέρα της Εαρινής Ισημερίας, έριξε τις ακτίνες του πάνω στην Κομοτηνή και μας επέτρεψε να υπολογίσουμε και φέτος την ακτίνα της Γης, ακολουθώντας τα βήματα που μας έδειξε ένας ήλιος του πνεύματος της αρχαιότητας, ο πολυμαθής Ερατοσθένης. Το πείραμα αυτό με το οποίο βρίσκουμε την ακτίνα της Γης μετρώντας μόνο μια σκιά (με συγκεκριμένες συνθήκες), θεωρείται από τα ωραιότερα που έγιναν ποτέ και χαρακτηρίζεται τόσο από την απλότητά του όσο και από την πολύπλευρη επιστημονική γνώση που προσφέρει σε όσους το εκτελούν.

Έτσι γύρω στις 12 το μεσημέρι, με το τμήμα Β4 χωριστήκαμε σε τέσσερις ομάδες σε διάφορα σημεία της αυλής του 3ου Γυμνασίου Κομοτηνής κατασκευάζοντας στατήρες πάνω σε θρανία και κρεμώντας νήματα της στάθμης με σχετικά παχύ αδιαφανές σχοινί ώστε να εξασφαλίσουμε την κατακόρυφη θέση αλλά και να δημιουργείται σκιά. Κολλήσαμε χαρτιά στα θρανία περίπου στο σημείο που έπεφτε η σκιά του σχοινιού και μετρήσαμε το ύψος του.

Περίπου στις 12:15 άρχισαν οι δοκιμαστικές μετρήσεις του μήκους της σκιάς. Από  λογισμικό του διαδικτύου γνωρίζαμε ότι η υπέρτατη πηγή ενέργειας του πλανήτη μας θα μεσουρανούσε περίπου στις 12:27 και τότε θα είχαμε τη μικρότερη σκιά.

Καθώς πλησίαζε η στιγμή όλο και πιο συχνά σημειώναμε το τέλος της σκιάς.

Το μήκος ελαττωνόταν μέχρι τις 12:27 και μετά άρχισε να αυξάνεται. Μετρήσαμε το μικρότερο μήκος. Στη συνέχεια έπρεπε να γίνουν οι υπολογισμοί στο Φύλλο Εργασίας.

Τα αποτελέσματα δεν μας απογοήτευσαν. Όλες οι ομάδες είχαν μετρήσεις που οδήγησαν σε σφάλματα κάτω του 1%. Μάλιστα μια ομάδα μας πέτυχε μια πολύ καλή μέτρηση. Σύμφωνα με την NASA ακτίνα της Γης στον Ισημερινό είναι 6378 km και η ακτίνα της Γης στους Πόλους είναι 6536 km. Η μέση ακτίνα είναι 6371 km. Εμείς βρήκαμε 6373 km που είναι ένας αριθμός ανάμεσα στις δύο ακραίες τιμές και με σφάλμα μόνο 0,04% από τη μέση ακτίνα.

Συγχαρητήρια σε όλες τις μαθήτριες και τους μαθητές μας, όχι μόνο για τις καλές μετρήσεις αλλά και για τη συνέπεια που έδειξαν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του πειράματος.

Στην προετοιμασία και την εκτέλεση του πειράματος συμμετείχαν οι καθηγήτριες κ. Αλτιπαρμάκη Αλεξάνδρα (Φυσικός), κ. Ζερβοπούλου Άννα (Γεωλόγος) , κ. Πάρτσια Ζωή (Χημικός) και ο καθηγητής κ. Ρίζος Κωνσταντίνος (Φυσικός).